Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik Ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7244 sayılı Kanun 17 Nisan 2020 Tarihli 31102 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanmıştır. Peki bu yeni düzenleme hayatımıza neler getirdi?
3 AY BOYUNCA İŞÇİYİ İŞTEN ÇIKARMAK YASAK
Getirilen düzenlemelerden işçi-işveren ilişkisi kapsamında en önemlisi hiç kuşkusuz iş hukukuna dair düzenlenen 7, 8 ve 9. maddelerdir. Şimdi bahsettiğimiz bu maddelere yakından bakalım. İlgili Kanunda düzenlenen 9. madde ile 4857 Sayılı İş Kanunu’ na geçici 10. madde eklenmiş ve işverenin işçiyi 17.04.2020 tarihinden itibaren 3 ay süre ile işten çıkarması yasaklanmıştır. Konuya ilişkin İş Kanunu Geçici Madde 10’ da; “Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez. Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir. Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.” denmektedir.
Anılan kanuni düzenleme gereğince işveren 17.04.2020 tarihinden itibaren 3 ay süre ile işçiyi işten çıkaramayacaktır. Ancak bu duruma bir istisna da getirilmiş olup İş Kanunu’ nun 25/2. maddesi kapsam dışında bırakılmıştır. Yani işveren yalnızca ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerde işçinin sözleşmesine son verebilecektir. Peki işveren düzenlemeye aykırı olarak işçinin iş akdini sona erdirirse neyle karşılaşacak? Bu durumda işveren veya işveren vekiline sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilecektir.
Burada unutulmaması gereken bir husus vardır ki o da ücretsiz izne çıkarılan işçinin bu nedenle iş sözleşmesini feshetme hakkı olmadığıdır.
İŞVEREN İŞÇİYİ 3 AY SÜREYLE ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARABİLECEK
İşveren kanun düzenlemesi gereği işçinin iş akdini istisnai durum (İş Kanunu m. 25/2) dışında sona erdiremeyecek ancak işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilecektir. Bilindiği üzere normal şartlar altında ücretsiz izin İş Kanunu’ nda analık halinde çalışma vb. durumlara ilişkin düzenlenmiş olup işverenin tek taraflı kararı işçiyi ücretsiz izne çıkarmak için yeterli değildir. Bunun için işçinin de ücretsiz izne çıkmayı talep ediyor olması gerekir. Ancak Covıd-19’ un etkisi altında olduğumuz şu günlerde şartlar normal olmadığı için düzenlemeler de yaşanan koşullara göre değişiklik göstermektedir.
ÜCRETSİZ İZNE AYRILAN İŞÇİYE ÜCRET DESTEĞİ
7244 sayılı Kanunda yer alan 7. maddeyle 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen Geçici 24. madde uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15.3.2020 tarihinden sonra 51. madde kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve bu Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve 4857 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, İşsizlik Sigortası Fonu’ ndan günlük 39,24 TL ücret desteği verilecektir. Bu durumda işçi bir ayda damga vergisi düşüldüğünde toplam 1.168 TL ödeme alabilecektir.
Ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene, bu şekilde çalıştırılan her işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere fiilin işlendiği tarihteki 4857 sayılı Kanunun 39. maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanır ve ödenen nakdi ücret desteği ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ İÇİN İŞVERENİN BEYANI YETERLİ OLACAK
7244 sayılı Kanunla getirilen diğer bir düzenleme ise 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 25. madde. Bu kapsamda Covıd-19 nedeniyle kısa çalışma ödeneğine başvuru yapan işverenlerin beyanları ödemeden yararlanmak için yeterli olacaktır. Bilindiği üzere düzenlemenin önceki halinde kısa çalışma ödeneği için işverenin başvurusunun İşkur yetkililerince incelenerek uygun bulunması gerekmekte idi. Düzenleme sonrasında ise kısa çalışma ödeneği için uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin işverenin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilecektir.
