Günümüzde pek çok vergi müfettiş yardımcısı, kanunun aradığı tüm şartları sağlayıp ayrıca yeterlik sınavında başarılı olmasına rağmen ilgili idare tarafından müfettiş olarak ataması yapılmayarak mağdur edilmektedir. Peki bu durumda müfettiş yardımcıları nasıl bir yol izlemeli?
Öncelikle bu konuyla ilgili mevzuata bakalım. 30.06.1989 tarihli ve mükerrer 20211 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin[1] Ek 32. maddesi ve 178 sayılı Maliye Bakanlığı’ nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin[2] Ek 29. maddesinde; “Vergi Müfettiş Yardımcıları, fiilen üç yıl çalışmak ve yardımcılık döneminde performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartıyla yapılacak yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar…Yeterlik sınavında başarılı olanlar Vergi Müfettişi olarak atanırlar.” hükmü yer almaktadır. Yine 31.10.2011 tarih ve 28101 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin[3] 34.maddesinde; “Yeterlik sınavında başarı gösterenler Vergi Müfettişi olarak atanırlar.” ifadesi yer almaktadır. Dolayısıyla fiilen üç yıl çalışmış ve yardımcılık döneminde performans değerlendirmesinde başarılı olmuş ve böylece yeterlik sınavına girmeye hak kazanıp bu sınavda da başarı göstermiş olmak vergi müfettişi olarak atanmak için aranan şartlardır. O halde tüm bu şartları sağlayan ancak buna rağmen aylarca ataması yapılmayan müfettiş yardımcıları ne yapmalı?
Müfettiş olarak atanmayı hak ettiği halde ataması yapılmayan vergi müfettiş yardımcıları öncelikle ilgili bulundukları kuruma bir dilekçe ile yazılı başvuru yaparak atamasının yapılmasını istemelidir. Ayrıca çoğu zaman müfettiş yardımcıları atanmaya hak kazandıkları tarihten çok sonra idareye atanma talebi ile başvuru yapmaktadır ki bu durumda atanmayan müfettiş yardımcısı müfettişlik maaşından da mahrum kalmaktadır. Böyle bir durumda da idareye yapılan başvuruda, müfettiş olarak atanmasının talep edilmesinin yanı sıra iki kadro arasındaki maaş farklarının da faizi ile birlikte ödenmesi istenmelidir. Örneğin, bir müfettiş yardımcısı gerekli şartları sağlamış ve sözlü/yazılı yeterlik sınavında başarılı olmuş ve sınav sonuçları 10.01.2019 tarihinde ilan edilmiş olsun. Bu durumda müfettiş yardımcısı 10.01.2019 tarihi itibariyle idare tarafından müfettiş olarak atanmaya hak kazanmıştır. Ancak müfettiş yardımcısının bugün yarın atanacağı ümidi ile bekleyerek idareye başvurmadığını ve böylece aradan on beş ay geçtiğini düşünelim. O halde müfettiş yardımcısı bu on beş ayın sonunda idareye başvurduğunda hem müfettiş olarak atanmasını hem de atanmaya hak kazandığı tarih olan 10.01.2019 tarihinden itibaren işleyen maaş farklarının faizi ile birlikte ödenmesini talep etmelidir.
Müfettiş yardımcısının idareye başvurusunun ardından, idarenin bu başvuruya cevap verme süresi 60 gündür. Bu süre içinde idare, kendisine yapılan yazılı başvuru üzerine kabul/ret cevabı verebilir ya da süreyi sessiz kalarak geçirerek sonuçta başvuruyu reddetmiş sayılır. İdarenin başvuruya ilişkin ret kararı vermesi ya da süreyi sessiz kalarak geçirmesi halinde müfettiş yardımcısının 60 gün içinde idare mahkemesinde dava açması gerekmektedir. Bu halde gerek idareye başvuru sürecinde taleplerin eksiksiz iletilmesi ve sürenin takibi konusunda gerek devamında idari yargıda dava açma konusunda herhangi bir hak kaybına uğramamak için bir avukattan hukuki yardım alınmasını tavsiye ederiz.
İdarenin yanıtı üzerine idare mahkemesinde açılacak davada idari işlemin iptali, müfettiş olarak atamanın yapılması ve kadrolar arasındaki maaş farklarının faizi ile birlikte ödenmesi talep edilecektir. Böyle davalarda idare mahkemeleri genel olarak, mevzuat gereği şartların sağlanmış olması halinde müfettiş yardımcılarının müfettiş olarak atanmasına karar vermektedir. Ancak burada önemli olan nokta şudur ki atanmasına karar verilen memurun müfettişlik ile müfettiş yardımcılığı arasında oluşan maaş farklarının hangi tarihten itibaren ödenmesi gerektiğidir. Ne yazık ki bazı yargı karalarında idare mahkemelerinin bu konuda idareye başvuru tarihini dikkate aldığı görülmektedir. Ancak idarenin keyfi davranışı, hizmet kusuru dolayısıyla neden olduğu zararın tümünün Anayasa’ nın 125. maddesi uyarınca tazmin edilmesi gerekmektedir. Bu yönde pek çok Danıştay kararı da bulunmaktadır. Danıştay konuya ilişkin bir emsal kararında ; “Davacının, vergi müfettişi kadrosuna atanması istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ve yürütmesinin durdurulması isteği bakımından; yukarıda yer verilen mevzuatın ve olayın birlikte değerlendirilmesinden; vergi müfettiş yardımcılığı giriş sınavında başarılı olarak anılan kadroya ataması yapılan vergi müfettiş yardımcılarının, fiilen üç yıl çalışmaları ve yardımcılık döneminde performans değerlendirmesine göre başarılı olmaları kaydıyla, yeterlik sınavına katılmaya hak kazanacakları anlaşılmaktadır. Yazılı ve sözlü kısımlardan oluşan yeterlik sınavına tabi tutulan vergi müfettiş yardımcılarının, bu sınavda başarı göstermeleri durumunda, müfettişlik kadrolarına atamalarının öngörülmüş olduğu dikkate alındığında; yeterlik sınavında başarılı olan davacının, vergi müfettişliğine atanma hususunda HAKLI BEKLENTİ içerisine girdiği; ancak, aradan geçen zamana rağmen müfettişlik kadrosuna atanamadığı görülmektedir. Bu durumda, hem bireylerin tüm eylem ve işlemlerde devlete güven duyabilmesi ilkesini ifade eden HUKUKİ GÜVENLİK ilkesine; hem de idarenin yaptığı iş ve eylemlerde makul süre içerisinde hareket ederek bireylerin mağduriyetini engelleme işlevi olan HUKUKİ BELİRLİLİK ilkesine aykırı olacak şekilde; davalı idarenin gerekli kadro çalışmasını yapmayarak, aradan uzun bir süre geçmesine karşın davacıyı vergi müfettişi olarak atamadığının anlaşılması karşısında, vergi müfettiş yardımcısı olarak görev yapan davacının vergi müfettişi kadrosuna atanması istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.” şeklindedir.
Bu konu sadece vergi müfettişleri açısından değil benzer şekilde iş müfettiş yardımcıları gibi müfettişlik kadrosuna atanma imkânı olan tüm yardımcı müfettişler açısından önem arz etmektedir. Konuya ilişkin hukuki yardım ve bilgi almak için bize ulaşabilirsiniz.
[1] https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/4.5.375.pdf
[2] https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=178&MevzuatTur=4&MevzuatTertip=5
[3] https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=15451&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
